|
| बडाले जे गर्यो काम हुन्छ त्यो सर्व-संमत ।
छैन शङ्करको नङ्गा, मगन्ते भेष निन्दित ।। गरदैन ठूलो व्यक्ति मर्यादा-स्थिति-लङ्घन । बसेको छ महासिन्धु सीमाबद्ध बनीकन ।। दबिन्छ गुणिको दोष गुणका राशिमा परी । रश्मिले चन्द्रको दाग दबाएकै छ बेसरी ।। कसैको लोकमा छैन एकैनास समुन्नति । अरूको के कुरा हेर सन्ध्यामा सूर्यको गति ।। छोटो बढ्यो भने ज्यादा फूर्ति ढाँचा बढाउँछ । उर्लंदो खहरे हेर कत्तिको गड्गडाउँछ ।। ज्यादा सोझो हुनुभन्दा टढिनु छ फला-धिक । गरदैन कुनै सोझो ग्रहको पूजनादिक ।। टपर्टुञ्या पनि हुन्छ मूर्खमध्ये प्रतिष्ठित । बोलने को अँध्यारोमा महात्मा जुन्किरीसित ।। सानैदेखि छुचो हुन्छ दुष्ट मानिसको मति । घोचने जङ्गली काँढा पहिले नै तिखा कति ।। मिलेर काम गर्नाले हुन्छ अत्यन्त फायदा । एकता हेर कस्तो छ मौरीको महमा सदा ।। जो दिंदैन उही दिन्छु भनी गर्जन्छ सत्त्वर । जो हो नवर्षने मैघ उसैको हुन्छ घर्घर ।। हुनुपर्दछ मौकामा शत्रुको पनि सेवक । कोइली कागकै बच्चा बन्छ सानू छँदा तक ।। गुणग्राही जहाँ छैन वहाँ के गरला गुणी । कौडीमा तक मिल्किन्छ भिल्लका देशमा मणि ।। योग्य स्थानविषे मान सानाले पनि पाउँछ । कृष्णाका तटको ढुङ्गा देवता कहलाउँछ ।। उपकारी गुणी व्यक्ति निहुरन्छ निरन्तर । फलेको वृक्षको हाँगो नझुकेको कहाँ छ र ।। मेटिंदैन कसैबाट आफनू कर्मपद्धति । बनवासी बने राम चौधै भुवनका पति ।। धर्म हो धीरको धैर्य राखनू दु:खजालमा । मानू मौनव्रती हुन्छ कोइली शीतकालमा ।। सारा सार लिई कन्था छोडी-दिन्छ गुणी जन । रस चुसेपछि भृङ्ग फूलमा भुल्दथ्यो किन ? सङ्गले पनि जाँदैन दुष्टको दुष्टा रिस । श्रीखण्डमा बसी सर्प कहाँ हुन्थ्यो र निर्विष ।। मूर्खका मनमा अर्ती गालीतुल्य बिझाउँछ । दूधपान गरी सर्प खालि विष बहाउँछ ।। |
साहित्य सुमन > Lekhnath Poudel >